يکي از مهمترين اهداف در ايران، به ويژه پس از انقلاب اسلامي تمرکز بر موضوعات و مسائل فکري است. هدف مورد نظر باعث شده تا دانشمندان و مديران درصدد برگزاري رخدادهاي  بين المللي از جمله همايش فعلي گردند بهره مندي خود را افزون بخشيد و در پي اتخاذ رويکردهاي مديريتي سرمايه فکري برآيند. رويکردي که در صدد تأمين زيرساخت هاي فکري اقتصاد  مدرن است.

با اين نگاه با ارزش ترين اقدام مطالعه و شناخت ماهيت و ويژگي هاي دانشي است که به منزله دروازه پيشرفت و تعالي تلقي مي گردد و بايد در زمينه شناخت ويژگي‌هاي پديدار شناختي دانش مبتني بر اقتصاد مشارکت نمود. بنابراين، اساس پيشنهاد ، مطالعه بيشتر در مورد ويژگي‌ها و اشکال منابع جديد در چنين اقتصادهايي است.

در چهارچوب اين مطالعات توجه به مفهوم و تاريخچه دارايي‌هاي غير مشهود لازم است و بايد نقش و اثرات  آن‌ها نيز مد نظر قرار داد. مي توان بر مفهوم، تاريخ، عناصر و چهارچوب طبقه‌بندي سرمايه فکري توجه و پيرامون نظرات و نگرش‌هاي متفاوت، بحث و تبادل نظر نمود. سرمايه فکري، سرمايه ساختاري و دارائي‌هاي علمي و اطلاعاتي است که لازم است بطور مجزا مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته  تا به هدف شناخت و ارزش سرمايه فکري نائل آييم.

ساير مباحث با بازنگري روي مفهوم مديريت سرمايه فکري ، با تاکيد بر نيازها و حدود آن آغاز مي شود. در اين زمينه، بحث پيرامون مديريت سرمايه فکري از منظر مديريت علم و دانش مرز‌هاي مشترک آن بسيار پراهميت است .

فرهنگ يک جامعه ، تأثير عميقي بر سرمايه فکري دارد . بنابراين بستر مناسبي براي روابط متقابل بين اجزاء‌ مختلف سرمايه فکري است . اين مسئله به موضوع جديدي منتهي شده که بخش بعدي مطالعات مديريت سرمايه فکري را پوشش مي دهد و تحت عنوان "مديريت فرهنگ" نامگذاري       مي شود. در اين رابطه يادگيري و آموزش به عنوان چهارچوب تقويتي افزايش دانش و سرمايه فکري مورد توجه قرار مي گيرد. در اين فرآيند، برخي از تحقيقات بر روي شناسايي نقش قابليت سازماندهي و تاثير آن بر روي قابليت توسعه سرمايه فکري متمرکز شود. تمرکز و توجه به همکاري بين سازماني به عنوان مهمترين جنبه قابليت سازماندهي در ارتباط با سرمايه ساختاري و ارتباطي است و براي توسعه سرمايه فکري ضرورت مديريت قابليت‌هاي مزبور وجود دارد.

تفسير اصول و روش‌هاي سنجش عملکرد و بحث و بررسي در مورد محاسبه دارائي‌ها مقدمه‌اي است براي سنجش سرمايه فکري که انتظار مي رود باعث گسترش دارائي‌هاي غير مشهود و محاسبه سرمايه فکري متعاقب آن باشد و نهايتاً بتواند نقاط قوت و ضعف قابليت‌ سيستم‌هاي مختلف محاسبه را در ارزيابي دارائي‌هاي غير مشهود و سرمايه فکري تشريح نمايد. دقت سيستم هاي مختلف محاسبه  دارائي‌هاي مزبور با توجه به جوانب مختلف سنجش سرمايه فکري قابل بررسي است.

پنج گروه از مدلها براي سنجش سرمايه فکري وجود دارد: سرمايه‌گذاري در محيط کسب و کار، سرمايه فکري مستقيم، بازدهي دارايي‌ها، در مدل‌هاي مزبور بايد روش‌هاي اجرايي تشريح و همچنين شاخص‌ها، معيارها و نقاط قوت و ضعف مدل‌ها نيز مشخص گردد. مدل‌هاي تجويز شده و تشريح عوامل مزبور نيز بايد شناسايي شوند تا مدل کلي براي سنجش سرمايه علمي و دارائي به منظور پيشنهاد ابزار اندازه‌گيري در زمينه سرمايه فکري معرفي گردد.

موضوعات بين رشته اي ديگري هم در رابطه با سرمايه فکري و ساير جوانب مرتبط با مطالعات بعدي وجود دارد که لازم است مورد توجه قرار گيرد.

بنابراين :

هژموني جوامع دانش محور غيرقابل انکار گشته و نيل به اين هدف، معيار توسعه يافتگي  قرار گرفته است. در جهان امروز و در بازار رقابت، ديگر مزيت نسبي يک بنگاه اقتصادي صرفا وابسته به حجم سرمايه‌هاي فيزيکي نيست و خلق ارزش در بنگاه‌ها از طريق دارائي‌هاي ناملموس که به آن سرمايه فکري مي‌گوييم حاصل مي‌شود.

سرمايه فکري يک سازمان مجموع سرمايه انساني، سرمايه ساختاري و سرمايه رابطه‌اي آن است. داشتن کنترل بر اين داراييها سازمان را قادر مي‌سازد از يک طرف حاکميت داخلي مؤثري داشته و از طرف ديگر، داراي روابط خارجي موفقي با مشتريان وتأمين‌کنندگان و سايرين باشد. بنابراين، ايجاب مي‌کند که شرکت براي مديريت، کنترل و گزارشگري سرمايه فکري اقداماتي انجام دهد. کارشناسان معتقدند، اندازه‌گيري سرمايه فکري، هم براي حاکميت مؤثر داخلي و هم براي روابط موفق با افراد خارج از سازمان، ضروري بوده و با انباشتن دانش در سازمان، فرايند مديريت دانش را تسهيل خواهد نمود. بدون داشتن ارزيابيهاي مربوط به سرمايه فکري؛ درک سطح عملکرد جاري، آگاهي از افزايش يا کاهش سرمايه فکري در طول دوره، درک عملکرد عوامل موثر بر عملکرد سازمان ميسر نخواهد بود.

اما اهميت مديريت سرمايه فکري در فضاهاي نوين کارآفريني در پارک‌هاي علم و فناوري، شرکت‌هاي دانش‌بنيان و تجاري سازي ايده ها در قالب کسب و کارهاي کوچک و متوسط به مراتب بيشتر است، چرا که؛

سازمان ثبت احوال جمهوري اسلامي ايران نيز به عنوان يکي از سازمان‌هاي مهم در در عرصه حاکميتي و زيرساختي توسعه کشور، نقش بارزي را در مديريت سرمايه فکري هم در بعد درون‌سازماني و هم در بعد ملي ايفا مي‌نمايد. اين سازمان با بهره‌گيري از آخرين فناوري‌هاي روز دنيا و مشارکت فکري نخبگان اين مرز و بوم توانسته است گام‌هاي مؤثري را در جهت ارائه خدمات بهتر و احقاق هرچه بيشتر حقوق شهروندي از طريق برقراري ارتباط الکترونيکي برخط با ساير دستگاه‌هاي اجرايي بردارد.

از سوي ديگر، همانطور که مستحضريد منشأ سرمايه فکري، نيروي انساني کارآمد است و اين سازمان با ارائه آمار انساني و تحولات جمعيتي کشور توجه مسئولين و برنامه‌ريزان را از آخرين ترکيب و ساختار سرمايه انساني کشور مطلع مي‌نمايد که اعلام بموقع با هشدارهاي لازم در زمينه خطر کاهش سرمايه جوان و سالخورده شدن جمعيت در آينده بسيار سودمند بوده است.

به نظر مي رسد که اين کنفرانس براي اساتيد، سياستگذاران، مديران و تحليلگران بازار سهام و مديران ارشد و مياني، بويژه مديران مالي بخش‌هاي خصوصي و عمومي و مطالعات مربوط، مفيد خواهد بود. اميدوارم برگزاري اين کنفرانس براي سازماندهي، مديريت و سنجش سرمايه فکري مؤثر و ثمربخش باشد که به سهم خودم از دست‌اندرکاران برگزاري آن صميمانه سپاسگزاري مي نمايم.

نگاهی به شرایط ویژه امروز کشور که ایران اسلامی با وجود تحریم های گسترده، تحقق چشم انداز 1404 را در دستور دارد، ایجاب می کند تا این رویکرد در اولویت برنامه های مدیریتی کشور مورد توجه ویژه قرار گیرد.  و به نظر می رسد دهه آينده، سال هاي پراهميتي براي کشور در حوزه ي مديريت سرمايه فکري باشد.

تاريخ نگارش مطلب : 19/06/1392